Bearjadaga viháhuvvui sámi giellavahkku Syöldates mii bisttá gitta golggotmánu 27 beaivvi rádjai. Muhto máŋga sámegielat leat jávkame ja eai geavahuvvo šat galli báikkis.
Okta sivvan dasa leai dat giellapolitihkka davvi riikkain mii gilddii sápmelaččaid hupmamis sámegiela.
Árabus giđđat almmuhii sámediggi jahkkásaš raporta giela dili birra Ruoŧas. Dat čájehii ahte boazodoallu ii leat šat nu nanu giellaárena nu go lea leamaš.
Son gáhtá ahte ii oahpahan iežas mánáide sámegiela
Seth-Ivan Eriksson lea 90 jahkásaš ja gullo Váhtjera vuovdečearu lulimus guvlui. Dat lea guovlu gos sámegiella measta lea oalát jávkan.
– Mii leat náitalan rivguiguin. Ja sin eai máhte sámegiela nu mii leat šaddan ruoŧastit singuin. Danin mánát eai beassan gullat sámegiela, dat šadde ruoŧagielagat, son dadjá mannán vahku 15 minuvtta Sámis-prográmmas.
Son gáhtá go ii addán giela iežas mánáide iige dolvon giela viidáseappot.
– Go mon dan birra jurddašan odne de in ipmir manin mon in dahkán dan. Jus mon livččen sámástan iežan eamidiin de son gal livččii oahppát. Go álgen leat eanet ruovttus de álgen jurddašit ja dovden ahte mon lean bargan boastut. Sámegiella ii seaillo dáppe, mii leat ilá unnan. Vuorrásat jápmet ja de giella duššo.
”Háliidan hálddašit mu árbbi”
Okta guhte ii máhte sámegiela vaikko sus lea sámi duogáš lea Petronella Backberg. Son orro olggobeal Sámi, Nyköpingis, muhto goitge su mánát lohket sámegiela skuvllas.
– Mon jurddašan ahte vaikko sii eai álot liiko lohkat de dovdo ahte lea dehálaš ja ahte sis lea dat vejolašvuohta. Ii leat dušše giella, sii ohppet kultuvrra birra maid. Dan mon in ieš bastte oahpahit seamme ládje. Muhto dat gullo mu ruohttasiidda ja mon nu háliidan hálddašit mu árbbi, son dadjá ja joatka:
– Mon jurddašan ahte mon ieš muhtomin galggán lohkat kursa ja geahččalit oahppat nu ahte sáhtán ságástit veháš.
Geahča 15 minuvtta Sámis-prográmma lávvordagaid diibmu 16:05, SVT2:is vai vaikko goas SVT Playas.
Ná olus hupmet sámegiela
Jáhkket ahte leat 20 000 gitta 40 000 sápmelačča Ruoŧas. Muhto eai leat nu olus geat hupmet sámegiela.
Dat ii gávdno statistihkka giellageavaheaddjiid birra, muhto árválit ahte leat ná olus.
Davvisámegiella: Sullii 6 000 olbmo.
Lullisámegiella: Sullii 700 olbmo.
Julevsámegiella: Sullii 800 olbmo.
Bihtánsámegiella: Sullii 40-50 olbmo.
Ubmisámegiella: Sullii 20 olbmo.